IJs

Gepubliceerd op 2 mei 2017 in Argus, jaargang 1, nummer 5.

Luid bellend reed mijn ome Jan met zijn ijskar de halve Betuwe door. Hij verstond de kunst de hoorntjes ‘hol’ te smeren, dat wil zeggen, het ijs niet in het biscuit te drukken, maar het er zo luchtig en hoog mogelijk bovenop te spatelen. Als hij kwam was het feest in de straat, want kinderen gaf hij altijd een klein wafeltje voor niets. Dat was nog eens wat anders dan de ‘pakjes boter’ van Jamin: verpakt ijs, geleverd met twee wafeltjes voor de boven- en onderkant.

IJs eet ik nog steeds graag, vooral dat van De Spatel, dat stukje dolce vita op de hoek van de Vissersteer in Spakenburg. Het assortiment beslaat vierentwintig bakken ijs met de namen van een heel San Remo Festical en allemaal kunstwerken o zich. Als broeder van de natte gemeente kies ik natuurlijk altijd boerenjongens of advocaat, want in Holland worden nogal wat nationale smaken in het ijs verwerkt.

En de gedachte gaan dan uit naar Tofani op de Amsterdamse Kloveniersburgwal. Een vroege Italiaan. De eerste ijssalon moet Venezia in Utrecht zijn geweest, opgericht in 1928 door Guido de Lorenzo, die evnals veel latere gelatieri afkomstig was uit de Dolomieten. Ook Tofani dateert van voor de oorlog. De zaak groeide uit tot een huiskamer voor buurtbewoners, artiesten, schrijvers en journailisten. Wie er als nieuweling binnenkwam, moest van Michele Tofani eerst een raadsel oplossen, Italiaans ondeugend, maar toch netjes:

Drie vrouwen zitten op een bankje ijs te eten. De eerste gebruikte een lepeltje, de tweede likt eraan en d ederde bijt erin. Welke van de drie is getrouwd? Het antwoord was verrassend: die met de trouwring!

Na zo’n introductie én het fabueleuze ijs ging je nooit meer ergens anders heen.

Ondertussen kunnen we ook bij vrienden terecht. Een lid van ons kookclubje heeft een sorbetière aangeschaft. Een vondst is zijn basilicumijs, dat gecombineerd met tomatensap en wodka een cocktail geeft waar je even voor gaat zitten. Ook niet te versmaden is de sgroppino: citroensorbetijs, wodka en prosecco, te serveren na de maaltijd.

Maar toch… dat ijsje van ome Jan…